Skele su privremene konstrukcije koje se koriste kao podrška originalnoj konstrukciji a radnici ih koriste i kao platformu za izvođenje građevinskih radova.
Vrste skela variraju u zavisnosti od vrste građevinskih radova. Građevinske skele se pretežno izrađuju od drveta ili čelika. Treba da budu dovoljno stabilne i jake da mogu da izdrže težinu radnika i drugog građevinskog materijala koji je na njih postavljen.
Vrste skela koje se koriste u građevinarstvu
Sledeći tipovi građevinskih skela se koriste u građevinarstvu u zavisnosti od tipa objekta i vrste radova koji se izvode:
Jednostruke ili pojedinačne skele
Dvostruke skele
Skele sa konzolom
Viseće skele
Samostojeće skele
Čelične skele
Patent skele
Pojedinačne skele
Pojedinačne skele se uglavnom koriste za izvođenje radova na fasadama. Sastoje se od stubova, vodoravnih šipki, vodoravnih greda. Postavljaju se paralelno sa zidom na udaljenosti od oko 1,2 m. Udaljenost između stubova je oko 2 do 2,5 m. Grede povezuju stubove u vertikalnom intervalu od 1,2 do 1,5 m. Ankeri se izvlače iz rupe u zidu do jednog kraja stuba. Šipke se postavljaju u razmaku od 1,2 do 1,5 m.
Dvostruke skele
Dvostruke skele se uglavnom koriste kada je u pitanju zidanje kamenom, pa se zovu i zidarske skele. U kamenim zidovima je teško napraviti rupe u zidu za podupiranje nosača. U tom slučaju, napravljena su dva reda skela da bi bila dovoljno jaka. Prvi red je udaljen 20 – 30 cm od zida, a drugi je 1 m udaljen od prvog reda. Zatim se postavljaju nosači koji su podržani od strane oba okvira. Da bi bili snažniji, obezbeđeni su graničnici i ukršteni nosači. Nazivaju se i nezavisnim skelama.
Skele sa konzolom
Ovo je vrsta skela kod kojih su stubovi pričvršćeni na niz ankera koji se izvlače kroz rupe u zidu. To se naziva još i skela sa jednim okvirom. Na ostalim se vrstama skela se ankeri uvuku u podove kroz otvore i to se naziva samostalnim ili dvostrukim skelama. Potrebno je biti posebno oprezan prilikom izrade konzolnih skela.
Generalno, konzolne skele se koriste u uslovima :
Kada tlo ne može da podrži stubove,
Kada bi tlo blizu zida trebalo da bude slobodno,
Kada je gornji deo zida u izgradnji.
Viseće skele
Kod visećih skelama radna platforma je okačena sa krova uz pomoć čeličnih užadi ili lanaca. Može se podići ili spustiti do našeg potrebnog nivoa. Ova vrsta skela koristi se za popravke, montaže, premazivanje itd.
Samostojeće skele
Na samostojećim skelama radna platforma je postavljena na pokretnim stubovima ili merdevinama. Obično se koriste za radove unutar prostorija, kao što su oslikavanje i krečenje, popravke. Uglavnom su u ponudi skele visine do 5 m.
Čelične skele
Čelične skele izrađene su od čeličnih cevi koje su pričvršćene čeličnim spojnicama ili okovima. Za njih je karakteristično da ih je vrlo lako montirati ili demontirati. Imaju veću čvrstoću, veću izdržljivost i veću otpornost na vatru. Nisu ekonomične ali pružaju veću sigurnost radnicima.
Patent skele
Patent skele izrađene su od čelika, ali su opremljene posebnim spojnicama i ramovima. To su gotove skele koje su dostupne na tržištu. Kod ove vrste skela radna platforma je postavljena na nosače koji se mogu podesiti prema, u konkretnoj situaciji, potrebnom nivou.
